Στην πιο ωραία περιοχή της Αθήνας, στο πνευματικό κέντρο της πρωτεύουσας, γύρω από τα κτίρια του Πανεπιστημίου, της Νομικής Σχολής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης, τα τελευταία χρόνια συναντάς ανθρώπους τοξικοεξαρτημένους, που μοιάζουν παρατημένοι στο έλεος της μοίρας τους. Οι «ζωντανοί νεκροί», όπως χαρακτήρισαν οι ίδιοι τους εαυτούς τους, βιώνουν ίσως ένα από τα πιο σκληρά πρόσωπα της οικονομικής κρίσης. Αλλά κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται να αντιμετωπίσει συνολικά αυτό το ζήτημα.

Ο πεζόδρομος της οδού Μασσαλίας είναι ένα πολυσύχναστο πέρασμα για τους κατοίκους της πόλης, καθώς ξεκινάει από την οδό Σόλωνος και συνεχίζει σε Πανεπιστημίου και Ακαδημίας. Εδώ βρίσκονται και ορισμένα από τα πιο εμβληματικά κτίρια της πρωτεύουσας ανάμεσα στα οποία, σχεδόν σε 24ώρη βάση, πραγματοποιείται μπροστά στα έκπληκτα μάτια των περαστικών διακίνηση τοξικών ουσιών και στη συνέχεια χρήση.

Τα νέα οικονομικά δεδομένα που διαμορφώνουν τα τελευταία πέντε χρόνια το τοπίο του βιοτικού επιπέδου της χώρας, δεν θα μπορούσαν να μην επηρεάσουν δραστικά και τις πιο ευπαθείς ομάδες. Ο αριθμός των αστέγων που ζουν σε άθλιες συνθήκες στο κέντρο της Αθήνας έχουν αυξηθεί. Aνάμεσά τους και οι χρήστες των τοξικών ουσιών. Γι' αυτή τη μερίδα των πολιτών το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης δεν έφερε μόνο περισσότερες δυσκολίες στην καθημερινή τους επιβίωση, αλλά και μια σειρά από φτηνές τοξικές ουσίες αγνώστου συστάσεως, που προκαλούν σοβαρές βλάβες στο ανθρώπινο σώμα και μάλιστα πολύ πιο άμεσα σε σχέση με τις αντίστοιχες που κυκλοφορούσαν μέχρι πρότινος.

Στο γνωστό και ως «παρκάκι της οδού Μασσαλίας», οι χρήστες έχουν δημιουργήσει τον δικό τους κοινωνικό ιστό, ο οποίος λειτουργεί σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Βέβαια, αρκεί μια γρήγορη ματιά ώστε να αντιληφθεί κανείς ότι ο συγκεκριμένος πληθυσμός δείχνει εγκαταλελειμμένος. Τα σημάδια της ταλαιπωρίας είναι εμφανή πάνω στα ρούχα τους, στο σώμα τους, στο βλέμμα τους. Όχι μόνο λόγω της χρήσης φτηνών ουσιών, αλλά και λόγω της συνεχούς έκθεσης τους στις κακουχίες του δρόμου, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς είναι άστεγοι. Σε όλα αυτά, εάν συνυπολογιστεί και το γεγονός ότι σε μεγάλο ποσοστό τους οι χρήστες νοσούν και από λοιμώξεις του ιού ΗΙV ή της Ηπατίτιδας, τότε αντιλαμβάνεται κανείς ότι εάν συνεχίσουν με αυτό τον τρόπο ζωής το μέλλον τους δεν φαντάζει και πολύ αισιόδοξο.

Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε ότι σύμφωνα με στοιχεία που μας έδωσε η Αστυνομία στην Αθήνα γίνεται διακίνηση κυρίως ηρωίνης, κοκαΐνης και ακατέργαστης κάνναβης, φαρμακευτικών δισκίων και μεθαμφεταμίνης. Βέβαια, όπως αναδείχθηκε και μέσα από τη δική μας έρευνα, η ηρωίνη που διακινείται πλέον ευρέως είναι η επονομαζόμενη Τάι ή Ταϊλανδέζικη ηρωίνη, η οποία λόγω της κακής της ποιότητας δημιουργεί ακόμη πιο άσχημες παρενέργειες στους χρήστες. Ωστόσο οι θάνατοι από την χρήση ουσιών, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., έχουν μειωθεί σημαντικά απο το 2001 και μετά: για παράδειγμα από τους 161 το 2002, ο αριθμός πέφτει στο μισό και συγκεκριμένα στους 82 το 2009. Στα χρόνια της κρίσης ο ρυθμός των θανάτων πέφτει πολύ περισσότερο, όπως όμως αναφέρει η Αστυνομία, τα στοιχεία για τα έτη 2010-2015 τελούν υπό επεξεργασία και θα οριστικοποιηθούν μετά τη λήψη των σχετικών εκθέσεων νεκροψίας – νεκροτομής.

Σε σχετική ερώτηση για τη δράση της ΕΛ.ΑΣ. σχετικά με τη διακίνηση ναρκωτικών στη χώρα, η απάντηση που λάβαμε ήταν ότι από το 2015 έχει αναπτυχθεί ένα σχέδιο με στοχευμένες δράσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, σύμφωνα με τους στόχους και προτεραιότητες του Προγράμματος Αντεγκληματικής Πολιτικής 2015-2019 του Ειδικού Επιχειρησιακού Προγράμματος της Ελληνικής Αστυνομίας για τα Ναρκωτικά. Ειδικότερα, για την αστυνόμευση του Κέντρου της Αθήνας, εφαρμόζεται, από 1-4-2015, Ειδικό Σχέδιο Αστυνόμευσης με την ονομασία «Θησέας».

Παρόλα αυτά, περνώντας από τον πεζόδρομο της Μασσαλίας αναρωτιέται κανείς πώς είναι δυνατόν να γίνεται τόσο φανερά διακίνηση ναρκωτικών σε ένα τόσο κεντρικό σημείο και μάλιστα στον περιβάλλοντα χώρο ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος, μιας και οι διακινητές απέχουν μόλις μερικά μέτρα από την είσοδο της Νομικής σχολής. Παράλληλα, η συνολική εικόνα που παρουσιάζει ο πεζόδρομος δεν αφήνει περιθώρια για αμφιβολίες σχετικά με τα μειωμένα αντανακλαστικά του κράτους.

Όπως και να 'χει, ένα τόσο σύνθετο φαινόμενο δεν θα μπορούσε να έχει μια μονοδιάστατη επεξήγηση. Έτσι, ήρθαμε σε επαφή με τις εμπλεκόμενες δομές που δραστηριοποιούνται στον χώρο, όπως το ΚΕΘΕΑ (αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου το οποίο λαμβάνει χρηματοδότηση από το κράτος σε ποσοστό 85%, ενώ το άλλο 15% προέρχεται από δωρεές και άλλους πόρους) και τον ΟΚΑΝΑ (αυτοδιοικούμενο νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης το οποίο χρηματοδοτείται 100% από το κράτος).

Αμφότεροι οι οργανισμοί καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες για την φροντίδα και την επιβίωση των χρηστών, ωστόσο όπως και ίδιοι μας είπαν, χρειάζονται επιπλέον παρεμβάσεις που θα καλύψουν κι άλλες ανάγκες των τοξικοεξαρτημένων. Στο πλαίσιο της έρευνας ακόμα, μιλήσαμε με τον Δήμο Αθηναίων, και συγκεκριμένα με τον πρόεδρο του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων Χρήστο Τεντόμα - το κτίριο του οποίου βρίσκεται ακριβώς στο σημείο της πιάτσας της Μασσαλίας, αλλά συνομιλήσαμε επίσης και με φοιτητές της Νομικής, με εργαζόμενους της περιοχής και φυσικά με τους ίδιους τους χρήστες.

Στην οδό Μασσαλίας, φαίνεται με τραγικό τρόπο ότι στα ναρκωτικά δεν γίνονται διακρίσεις, δεν έχει σημασία εάν είσαι γόνος της υψηλής κοινωνίας ή εάν οι δικοί σου παλεύουν για το μεροκάματο. Με αυτά που είδα τον ένα μήνα που πέρασα στον πεζόδρομο κατάλαβα ότι οι πιθανότητες του να καταλήξει κάποιος «ζωντανός-νεκρός» σε αυτό το πλακόστρωτο είναι εξίσου ίδιες, ανεξάρτητα με το κοινωνικό του υπόβαθρο.

Τα παιδιά που κάνουν χρήση ουσιών στον πεζόδρομο της Μασσαλίας δέχτηκαν να μιλήσουν στην κάμερα του VICE χωρίς να αποκαλύψουν τα πρόσωπά τους και αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Αλλά ακόμη και αν επέλεγαν να τα δείξουν, δεν ξέρω κατά πόσο η κοινωνία μας θα ήταν έτοιμη να τα αντικρίσει. Το στίγμα που ακολουθεί έναν χρήστη ναρκωτικών μέχρι και σήμερα είναι ίσως πιο δύσκολο να ξεπεραστεί ακόμη και από την ίδια του την εξάρτηση.

Έρευνα/Κείμενο/Αφήγηση: Διονύσης Ματιάτος
Παραγωγή: Διονύσης Ματιάτος, Κατερίνα Κοντίνη
Κάμερα: Laurent Laughlin
Μοντάζ: Γωγώ Μπεμπέλου

Underreported Greece

Underreported Greece

Εξαρτημένοι Χρήστες: Lockdown στον Δρόμο

Underreported Greece

Περισσότερα από Underreported Greece

Εξαρτημένοι Χρήστες: Lockdown στον Δρόμο

Εμβόλιο Οξφόρδης: Μία Ελληνίδα Εθελόντρια

«Φυλακισμένη» στην Αθήνα

Ανήλικοι Πρόσφυγες Πέφτουν Θύματα Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης στο Κέντρο της Αθήνας

Δημοφιλή Βίντεο

Μέχρι την Κορυφή

Ανάποδα Τιμόνια

Επιβίωση στη Μόρια του COVID

Η Πάολα Συναντά τη Δήμητρ@

Προτεινόμενα

Profiles by VICE

High Society

How-To

Fringes